HET WOUDAGEMAAL IN LEMMER

Het Woudagemaal in Lemmer is ontworpen tussen 1917 en 1918, de bouw hiervan is gedaan tussen de jaren 1916 en 1920. Dit is gedaan door de destijdse hoofdingenieur van de provinciale waterstaat van Friesland: Dirk Frederik Wouda. Koning Wilhemina heeft op 7 oktober 1920 het Woudagemaal geopend. Het gemaal is destijds gebouwd om het water in tijden met veel regen en wind op peil te kunnen houden in de provincie Friesland. In het begin van de 20e eeuw stonden delen van Friesland onder water door hevige regenval en dit bracht veel overlast met zich mee. Molens en sluizen konden het water niet meer goed verwerken waardoor het Woudagemaal werd ingezet om het waterpeil weer te verlagen. Het gemaal werd tot 1966 ingezet en word tegenwoordig alleen nog maar ingezet bij draaidagen en in tijden van nood. Woudagemaal in Lemmer is het grootste en nog functionerende stoomgemaal ter wereld.

Hoe werkt het Woudagemaal in Lemmer?

Het Woudagemaal functioneert op vier machines die werken op stoom. Naast het Woudagemaal staat een grote schoorsteen die meerdere functies heeft. Zo heeft de schoorsteen niet alleen het doel om de rookgassen af te voeren die van de verbanding afkomt van de stoommachines maar ook om trek te veroorzaken in de ketels. Trek in de ketels zorgt ervoor dat er lucht in de stoomketels komt wat nodig is voor het verbrandingsproces. Als de machines op volle toeren werken kunnen ze ongeveer zes miljoen kub aan water verplaatsen. Dit komt neer op vier miljoen liter water per minuut!

Soms worden de machines preventief opgestart omdat het waterpeil richting de dreigende water limiet dreigt te stijgen. Het opstarten van de machines duur maar liefst zes uur! Wanneer het nodig is kan er iemand aan de hendel trekken waardoor de machines dan meteen op volle toeren kunnen draaien!

Woudagemaal Lemmer

Draaidagen bij het Woudagemaal

Het Woudagemaal komt minimaal twee keer per jaar in actie. De provinciale waterstaat van Friesland organiseert draaidagen. Hierin wordt het oude gemaal eens in de zoveel tijd weer in werking wordt gezet. De 100 jaar oude machine vergt onderhoud wat met met vakmanschap moet worden onderhouden. Daarbij is kennis een pré. Deze kennis wordt van generatie op generatie doorgegeven. De nieuwe generatie krijgt wat dat aangaat uitleg van echte stoommachine veteranen!

UNESCO werelderfgoed

Het Woudagemaal in lemmer staat sinds 1998 op de wereld erfgoed lijst van UNESCO. Voordat je op de wereld erfgoedlijst komt moet je voldoen aan een aantal criteria. Het Woudagemaal staat op de werelderfgoed lijst omdat het voldoet aan de volgende criteria:

  • Stoom als energiebron wordt door de mensen gezien als een van de grootste opkomsten in de eeuw.
  • Het Woudagemaal laat zien welke kracht stoom kan brengen en tegen welke natuurkrachten het is opgewassen.
  • Woudagemaal Lemmer is de grootste in zijn soort.
  • Het Woudagemaal symboliseert de Nederlandse waterbouwkunde

Het Woudavijfje

Het Woudagemaal is in 1920 geopend. Daarom is er in 2020 een herdenkingsmunt gemaakt ter ere aan het 100-jarig bestaan van het gemaal. De herdenkingsmunt heeft de naam het Woudavijfje gekregen is een munt met een nominale waarde van €5,- euro. Op het muntstuk staat onze huidige koning Willem-Alexander met baard afgebeeld. De munt is te koop bij het KNM, de Koninklijke Nederlandse munt. Naast het Woudavijfje kun je bij het KNM ook terecht voor andere herdenkingsmunten.

Wil jij ook het Woudagemaal in Lemmer bezoeken?

Ben jij na het lezen van deze blog ook helemaal geïnteresseerd geraakt in het Woudagemaal en wil je graag het Woudagemaal eens bezoeken? Op de website van het Woudagemaal kun je de agenda bekijken. In de agenda kun je bekijken wanneer er weer draaidagen worden georganiseerd. Hier kun jij dus bekijken wanneer je jouw bezoek kunt plannen!